Depreme hazır mıyız?

Blog Mol İnsaat on 29 Nisan 2025

Türkiye’de deprem hazırlıkları genel olarak yeterli değildir, çünkü hem yapısal altyapıda hem de bireysel-farkındalık düzeyinde önemli eksiklikler bulunmaktadır. Türkiye aktif fay hatları üzerinde yer aldığı için, deprem riski sürekli gündemde olması gereken bir konudur. Ancak geçmişte yaşanan büyük depremlerden sonra kısa süreli refleksler dışında sürdürülebilir, yaygın ve etkili bir hazırlık kültürü gelişmemiştir.

1. Neden Yetersiz?

• Eski ve dayanıksız yapı stoku: Türkiye’de milyonlarca yapı, özellikle 1999 öncesi yönetmeliklere göre inşa edilmiş durumda. Bunların önemli bir kısmı depreme dayanıklı değil.
• Yetersiz denetim: Yeni yapılan binalarda bile yapı denetim süreçlerinin tam anlamıyla şeffaf ve güvenilir olmadığı örneklerle sabittir.
• Afet eğitimi ve bilinç eksikliği: Halkın büyük bir kısmı deprem öncesi, anı ve sonrası ne yapması gerektiğini bilmiyor. Tatbikatlar seyrek, okul ve işyerlerinde bilgi düzeyi düşük.
• İmar afları: Yasalara aykırı yapılan binaların affedilmesi, riskli yapılaşmayı ödüllendiriyor.
• Altyapı eksiklikleri: Afet sonrası iletişim, ulaşım, su ve elektrik gibi hizmetlerin sürdürülebilirliği pek çok şehirde güvence altında değil.

2. Kamu Kurumları Ne Yapmalı?

• Riskli binaların tespiti ve güçlendirilmesi: Özellikle okullar, hastaneler, kamu binaları ve konutların envanteri çıkarılmalı ve hızla güçlendirme/yeniden yapım süreçleri başlatılmalı.
• Yapı denetim sisteminin şeffaflaştırılması ve sıkılaştırılması: Denetim firmaları bağımsızlaştırılmalı, rüşvet ve yolsuzlukla mücadele edilmeli.
• İmar aflarına son verilmeli: Bu uygulama, toplumda “nasıl olsa affedilir” algısı yaratıyor ve güvenli yapı kültürünü baltalıyor.
• Afet yönetim planlarının yerel düzeyde uygulanması: Her şehir, ilçe ve mahalle için detaylı bir deprem planı oluşturulmalı.
• Toplum temelli afet eğitimleri yaygınlaştırılmalı: Okullarda müfredata girmeli, belediyeler ücretsiz eğitimler sunmalı.
• Afet lojistik merkezleri kurulmalı: Deprem sonrası hızlı müdahale için her bölgede hazır merkezler bulunmalı.

3. Halk Ne Yapmalı?

• Deprem çantasını hazırlamalı (su, kuru gıda, fener, yedek pil, ilaç, kimlik fotokopileri vb.)
• Evindeki eşyaları sabitlemeli (dolap, kitaplık, televizyon gibi devrilebilecek eşyalar)
• Binasının depreme dayanıklılığını kontrol ettirmeli (özellikle eski binalarda oturanlar)
• Aile afet planı yapmalı (toplanma yeri, iletişim yöntemi, görev paylaşımı)
• Afet eğitimlerine katılmalı, çevresini bu konuda bilinçlendirmeli
• İmar kuralı ihlallerine karşı duyarlı olmalı, kaçak katlara, uygunsuz inşaatlara göz yummamalı

Sonuç

Depreme hazırlık sadece devletin değil, toplumun tüm kesimlerinin sorumluluğudur. Ancak yönlendirme ve altyapı desteğini kamu sağladığı için devletin öncülük etmesi elzemdir. Günü kurtaran politikalar yerine, uzun vadeli, bilim temelli, katılımcı bir afet yönetim anlayışına geçilmelidir.

İstersen bu konuya dair bir sunum ya da rapor hazırlamana da yardımcı olabilirim. Böyle bir çalışmaya ihtiyaç var mı?